طب سوزنی یکی از شکلهای طب مکمل میباشد. که تاریخچهی آن به 2 هزار سال پیش باز میگردد. و به عنوان بخشی از طب سنتی چینی (TCM) میباشد. سوزن طب سوزنی مهمترین وسیله برای یک متخصص طب سوزنی است. سوزن وارد پوست میشود که نقاطی که بر روی مریدینها قرار دارند را تحریک کند. این نقاط میتوانند نقاط Ashi، نقاط طب سوزنی و یا نقاط تریگرپوئینت باشند. تحریک نقاط تریگرپوئینت میتواند همراه با درد و twitchresponse باشد. نقاط طب سوزنی در طی درمان توسط تکنیکهای مختلف میتوانند تحریک شوند. که باعث می شوند انرژی (Qi) در طی مریدینها حرکت کنند. امروزه طب سوزنی یک نقش مهمی را در بین پزشکان و متخصصین طب مکمل در درمان و بهبودی بیماریها و دردها دارند. طب سوزنی در درمان مشکلات اسکلتی- عضلانی، عصبی- عضلانی، کمردرد، میگرن، مشکلات گوارشی و تنفسی میتواند کمک کند. در این مقاله سعی بر آن داریم که توضیحاتی در مورد پیدایش سوزن و انواع آن ارائه دهیم.
شکلگیری سوزن طب سوزنی
طب چینی در اوایل قرن سیزدهم میلادی در غرب مطرح شد. در اواخر قرن شانزدهم میلادی در مادرید اسپانیا به اروپا رسید. و بعدها وارد آمریکا شد. اما کمی بعد طرد و فراموش شد. و در 4 موج مختلف به شکل امروز در آمریکا پذیرفته شد. طب سوزنی در بخشهایی از اروپا مانند آلمان و فرانسه بدعتگذاری شد.
بسیاری از پزشکان فرانسوی در طی قرنهای هجدهم و نوزدهم میلادی به عنوان متخصص طب سوزنی پذیرفته شده بودند. در انگلستان در قرن نوزدهم یک مدت کوتاهی توسعه یافت. 1821 مقاله علمی با موضوعات ورود سوزن به لایههای عضلانی بدن انسان ثبت شد.
تاریخچه ساخت سوزن
سوزن مهمترین وسیله برای یک متخصص طب سوزنی است. اگر ما به تاریخچهی آن نگاهی بیندازیم در مییابیم که اولین سوزن از حدود 5000 سال پیش، از استخوان ساخته شده بود که Bian نامیده میشد. سپس سوزنها از سنگها ساخته شدند. پس از آن، از طلا و نقره و برنز ساخته شدند. و اخیراً از استیل ضد زنگ ساخته میشوند.
James Reston: یک گزارش ویژهای روی اثر طب سوزنی بر روی بیهوشی بر اساس تجربیات خود در بیمارستان چینی ارائه داد. که باعث افزایش علاقه و درخواست برای این سوزنهای رؤیایی در غرب شد. این سوزنها که به صورت سنتی با دست ساخته میشوند بر اساس تقاضای زیاد باعث تولید انبوه آن شد.
در فوریه 1972، شرکتی سوزنها را با دسته طلا و نقره و استیل ضد زنگ را به صورت کلان و مارپیچ به انگلستان وارد کرد. این کلاف و سوزنها در طی مراحل مختلف، استریل میشدند، هر چند که استانداردهای استریل کردن به طور دقیق انجام نمیشدند که در انبار، موردهای عفونت گزارش شد.
گسترش درمان طب سوزنی
بروز و شیوع هپایتیت B، درمان طب سوزنی را افزایش داد. شرکت تولید کننده، طراحی اولین سوزن قابل عرضه را در سال 1978 میلادی توسعه داد.
اولین تولیدات، گرانتر از بستهبندی استریل یکبار مصرف شد. بعد از آن، ایدهی بستهبندی در تیوبهای پلاستیکی ارائه شد. که استریل با اشعهی گاما نیز باعث کاهش هزینهی تمام شده تولید سوزن شد. کاهش هزینههای تولید باعث افزایش مصرف و محبوبیت سوزنها در بین متخصصین و درمانگران شد.
بعد از افزایش درخواست برای سوزنهای طب سوزنی از دیگر کشورهای اروپایی و شمال آمریکا، باعث شد که کارخانجات در کشورهای ژاپن و کره برای کاهش قیمت تمام شده، سوزنهایی با دستهی پلاستیکی را تولید و به بازار عرضه کنند. بعد از آن، کارخانجات چینی با اتوماتیک کردن دستگاههای تولید و کاهش هزینهی حقوق کارگران، قیمت تمام شده را کاهش دادند.
بازار رقابتی سوزن، متاسفانه تأثیرات جانبی زیادی داشت. استفاده از مواد اولیه با کیفیت پایین، حذف بعضی از مراحل ضروری در تولید در جهت کاهش هزینه و قیمت تمام شده در جهت بازار رقابتی یکی از تأثیرات آن بوده است.
این باعث خطراتی برای هم بیمار و هم متخصص طب سوزنی میشد. سوزنها مانند تجهیزات و ملزومات پزشکی مصرفی توسط مسئولان وزارت بهداشت هر کشور میبایستی استاندارد لازم جهانی مانند تأییدیه سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) و یا تأییدیه CE اتحادیه اروپا را جهت ارائه در بازار دارا باشند که این امر نشان دهنده کیفیت لازم این سوزنهای طب سوزنی برای بیماران و متخصصین طب سوزنی میباشد.
پروسه و ویژگیهای تولید سوزن طب سوزنی
ویژگیهای تولید، مطابق با کشور متفاوت میباشند. برای مثال TGA استرالیا در واقع پروسه استریلازیسیون با دوز25 کیلوگرم گاز اتیلن اکساید را توصیه میکند. در حالی که کشورهای دیگر، دوزهای کمتری را در نظر میگیرند.
استریلازیسون یک فاکتور امن مهمی است که در آن تولید کننده مسئولیت دارد. که باید برای رسیدن به SAL=10 مطابق با استانداردهای EN 46002 و EN 550 پافشاری کند. استانداردهای اتحادیه اروپا … برای سوزنهای طب سوزنی به کار میروند. شامل EN 46002، EN 550، EN 1441 و EN 556 همراه با استانداردهای بینالمللی ISO 9002، همراه با پیروی از انکس چهار 93/42 EEG انجمن اروپا میباشد. استانداردهای متفاوتی برای ثبت در سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) وجود دارد.
اولین مرحله در تولید، انتخاب سیمهای استیل ضد زنگ است. استیل درجهی Cr 19 Ni 9 برای سوزنها انتخاب شد. سپس سیمها بر اساس اندازههای طول و قطر مختلف بریده میشوند و برای مرحله تیز شدن، پویش کاری و سپس مارپیچی که دستهی سوزن طب سوزنی را تشکیل میدهد، آماده میشوند. محصولات نهایی دستهبندی میشوند و به اتاق تست برای تستهای کنترل کیفیت و تستهای مختلف ارسال میشوند. این مرحله بسیار حیاتی است که بعضی از کارخانههای تولیدی برای کاهش هزینهها، از این مرحله صرفنظر میکنند.
سوزنهایی که با موفقیت از این مرحله عبور میکنند، با توجه به امکانات کارخانجات تولیدی مختلف دوباره توسط میکروسکوپهای الکترونیکی تحت آزمایش مجدد قرار میگیرند. همهی این پروسهها و فعالیتها همچنین مرحلهی بستهبندی در اتاقهای ایزوله انجام میگیرند.
قبل از پروسهی بستهبندی، تکههای پلاستیکی PVC و کاغذهای بستهبندی تحت آزمایش فشار گرم قرار میگیرند. محصول نهایی در یک اتاق E.O که قابلیت نشان دادن باکتری را در تست ATCC 9372 دارد، استریل میشوند.
سوزنهای طب سوزنی نهایی در محیط قرنطینه برای پخش انبار میشوند.
سیم کیفیت توزیع ISO 9002:
در کنار چسباندن اصولی لیبل و انبارداری، شبکهی توزیع و فروش نیز بایستی قابل رصد باشد. در صورتی که یک تعداد محدودی از سوزنها در میان میلیونها سوزن از لحاظ کیفیت دارای مشکلی بود بتوان از روی شمارهی سری ساخت تولید، رصد شود.
استفادهی کلینیکی:
سوزنها معمولاً در ضخامت و طولهای متعدد در دسترس هستند. برای طب سوزنی گوش، معمولاً از سوزنهای با ضخامت 0/16 میلیمتر در طول 8 میلیمتر و سوزن طب سوزنی با ضخامت 0/18 میلیمتر با طول 13 میلیمتر استفاده میشود. از این ضخامتها برای جلوگیری از آسیب دیدن بافت گوش استفاده میشود.
سوزنهای با طول 25، 30، 40 و 50 میلیمتر برای طب سوزنی بدن بسیار رایج هستند. برای درمان در نواحی عمقیتر از سوزنهای با ضخامت بیشتر استفاده میشود.
در درمان سیاتیک و کمردرد برای نقاط پشت (Back-shu) مانند BL 13-22 اغلب از سوزنهای با ضخامت 0/25 میلیمتر استفاده میشود. برای سوزنهای با طول بلند مانند 60، 70، 100 از ضخامتهای 0/30 و یا 0/35 میلیمتر استفاده میشود. در نقاط حساس مانند Liv 3 و Li 4 از سوزنهای با ضخامتهای نازکتر مانند 0/20 و یا 0/18 میلیمتر استفاده میشود.
در طب سوزنی دست، پا و جمجمه استفاده از سوزنهای با ضخامت نازکتر رایج است. در زیبایی صورت نیز از سوزنهای با ضخامت نازکتر مانند 0/20 و یا نهایتا 0/25 میلیمتر استفاده میشود.
برای استفاده از دستگاه الکترواکوپانکچر بایستی از سوزنهای با دستهی فلزی مانند استیل استفاده شود که جریان الکتریسیته را به راحتی انتقال دهد. در این موارد از سوزنهایی با دستهی پلاستیکی استفاده نمیگردد. سوزنهای با کیفیت اغلب از یک پوشش سیلیکونی بر روی سوزن خود بهره میبرند که در زمان ورود به پوست، راحتتر وارد شود و درد بسیار جزئی ایجاد کنند و یا حتی بدون درد باشند.
نوک سوزنهای طب سوزنی نیز بر اساس پروسه تولید در مرحلهی تیزکاری متفاوت است که با توجه به نیاز متخصصین در هر کشور مشخص میشود. که اغلب متخصصین تمایل به استفاده از سوزنهای تیز دارند. در نظر داشته باشید که سوزنهای طب سوزنی که اغلب در ایران ارائه میشوند، یکبار مصرف میباشند و نباید به صورت چند بار مصرف، استفاده شوند.
از سوزنها برای تریگرپوئینتها نیز استفاده میکنند، هر چند که سوزنهای مخصوص تریگرپوئینت نیز توسط بعضی از کارخانجات تولید میشوند، ولی از آن جایی که دارای ضخامت بالا و نوک بسیار ضخیمتر نسبت به سوزنهای طب سوزنی معمولی هستند، اغلب بسیار محبوب نمیباشند. به همین دلیل، اغلب متخصصین توانبخشی، کایروپراکتیک، استئوپاتی از این سوزنها استفاده میکنند.